Οι σπουδές στα Πανεπιστήμια της Βρετανίας.
Ο σπουδές στην Αγγλία ή καλύτερα στη Βρετανία είναι ένα πολυσυζητημένο θέμα το οποίο προβληματίζει τους γονείς και τα ίδια τα παιδιά στην αρχή της 3ης Λυκείου έχοντας μπροστά τους τις πανελλαδικές εξετάσεις και την ανησυχία μιας αποτυχίας σε σχέση με το στόχο τους.
Το δίλημμα είναι πραγματικά σοβαρό από ότι αρχικά αντιλαμβάνεται ο κάθε ενδιαφερόμενος, με την έννοια οτι οι σπουδες στη Βρετανία (αλλά και γενικότερα σε άλλες χώρες) δεν είναι, κατα τη γνώμη μου, η αμέσως επόμενη λύση σε περίπτωση αποτυχίας και κυρίως χωρίς μελέτη σε βάθος.
Μετά από πολλά χρόνια ενασχόλησης και παρακολούθησης του θέματος των σπουδών στα πανεπιστήμια της Βρετανίας και έχοντας και προσωπικές εμπειρίες, έχω αντιληφθεί ότι οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, θεωρούν την επιλογή της Βρετανίας απλά σαν μία εναλλακτική λύση για να σπουδάσουν.
Στη Βρετανία το σύστημα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι οργανωμένο διαφορετικά από ότι στην Ελλάδα. Ο κύριος στόχος του είναι να εντάξει τους αποφοίτους στην αγορά εργασίας. Έτσι με αυτό το σκεπτικό, η διδακτέα ύλη στα πανεπιστήμια πριν 5-10 χρόνια είναι διαφορετική από αυτή που διδάσκεται τώρα. Τα περισσότερα επαγγέλματα αλλάζουν με το χρόνο και με τις ανάγκες της κοινωνίας, άρα, εξ ορισμού, ένας απόφοιτος ενός πανεπιστημίου στη Βρετανία έχει περισσότερες ευκαιρίες για απασχόληση γιατί τα ίδια τα πανεπιστήμια είναι συνεχώς συνδεδεμένα με την αγορά εργασίας. Δυστυχώς, είναι κοινά αποδεκτό ότι, εν γένει, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει στην Ελλάδα.
Τα Πανεπιστήμια στη Βρετανία είναι οργανωμένα με τελείως διαφορετική δομή που για να αντιληφθεί κάποιος πρέπει να γνωρίζει την εξέλιξη της τριτοβάθμιας παιδείας από την αρχή. Πριν 25 χρόνια στη Βρετανία υπήρχαν 3 βαθμίδες. Τα Πανεπιστήμια, τα Πολυτεχνεία και τα κολέγια. Και οι τρεις (εκτός από τις Ιατρικές κατευθύνσεις) πρόσφεραν τριτοβάθμια εκπαίδευση μετά το σχολείο. Με λίγα λόγια, κάποιος θα μπορούσε να είναι Πολιτικός Μηχανικός του Πολυτεχνείου ή του Πανεπιστημίου. Οι σπουδές του Πανεπιστημίου ήταν οι ανώτερες. Στη συνέχεια όλα μετονομάστηκαν πανεπιστήμια, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει οτι η ποιότητα της προσφερόμενης εκπαίδευσης είναι πλέον ίδια σε όλα τα ιδρύματα. Έτσι λοιπόν η επιλογή του σωστού πανεπιστημίου έχει ιδιαίτερη βαρύτητα και καλό είναι να γίνει από κάποιον που γνωρίζει σε βάθος τα πανεπιστήμια. Πολλές φορές έχω ακούσει εκφράσεις του στυλ «το παιδί μου σπουδάζει στο Μάντσεστερ». Όμως στην πόλη αυτή υπάρχουν 3 πανεπιστήμια από τα οποία το ένα είναι αρκετά χαμηλού επιπέδου. Και φυσικά ένας απόφοιτος από το πανεπιστήμιο αυτό, δεν θεωρώ ότι θα έχει την αναμενόμενη απορροφητικότητα από την αγορά εργασίας. Άρα χρειάζεται μεγάλη προσοχή στην επιλογή.
Υπάρχει διάχυτη η εντύπωση πως στα Ελληνικά πανεπιστήμια τα διδάσκουν περισσότερη ύλη. Ίσως, αλλά τότε γιατί οι απόφοιτοι των πανεπιστημίων στην Ελλάδα πρέπει να κάνουν μεταπτυχιακό στο εξωτερικό για να ευκολότερη εύρεση εργασίας; Σε κάποιες σχολές στην Ελλάδα η ύλη είναι όντως ποιο ευρεία όσον αφορά το πλήθος των γνώσεων που καλύπτει. Το θέμα όμως είναι αν αυτές οι γνώσεις είναι αυτές που χρειάζονται από την αγορά εργασίας. Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι πολλά μαθήματα είναι παντελώς άχρηστα και απλώς διδάσκονται . Το ζητούμενο της εποχής δεν είναι οι περισσότερες γνώσεις αλλά οι ποιοτικότερες γνώσεις. Με το σκεπτικό αυτό το πανεπιστήμιο πρέπει να έχει στόχο την απορρόφηση των αποφοίτων στην αγορά εργασίας. Δεν είναι τυχαίο πως οι Πανεπιστημιακές σχολές στη Αγγλία είναι διαρκειας 3 χρόνων ενώ στην Ελλάδα 4. Επίσης πρέπει να αναρωτηθούμε γιατί τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν είναι πουθενά στις πρώτες 500 κατατάξεις (rankings) των πανεπιστημίων. Αραιά και πού κάποια σχολή κάποιου πανεπιστημίου μπορεί να παρουσιάζεται στις λίστες αυτές. Έτσι λοιπόν όταν οι εταιρείες προσλαμβάνουν προσωπικό και απευθυνόνται στην παγκόσμια Τράπεζα αποφοίτων ούτε καν θα κοιτάξουν τα ελληνικά πανεπιστήμια παρόλο που κάποια από αυτά ή μάλλον κάποιες σχολές από αυτά είναι πραγματικά αξιέπαινες.
Επίσης πρέπει να έχουμε υπ’ όψη είναι ότι τα πανεπιστήμια για να μπορέσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους πρέπει να έχουν υψηλούς προυπολογισμούς δαπανών στην έρευνα. Οι πανεπιστημιακές και οι πολυτεχνικές σχολές που χρειάζονται την έρευνα, πρέπει να διαθέτουν κονδύλια για να εκπαιδεύσουν τους νέους επιστήμονες. Στις θεωρητικές σχολές προφανώς αυτό δεν ισχύει τόσο πολύ. Δυστυχώς όμως στην Ελλάδα και ειδικότερα την εποχή αυτή, οι επενδύσεις που διατίθενται για τα πανεπιστήμια δεν είναι αυτές που τα αναλογούν.
Το κόστος είναι κάτι το οποίο πρέπει κάποιος να αναλογιστεί όταν πρόκειται για σπουδές στη Βρετανία. Υπάρχουν δύο βασικά κόστη. Το κόστος της εκπαίδευσης, δηλαδή τα δίδακτρα και το κόστος της διαβίωσης το οποίο μεταβάλλεται ανάλογα με την πόλη αλλά ακόμα και την περιοχή που νοικιάζει κάποιος κατάλυμα. Τα δίδακτρα τα τελευταία χρόνια έχουν παγώσει στις 9.250 λίρες σχεδόν σε όλα τα πανεπιστήμια της Αγγλίας ενώ στα πανεπιστήμια της Σκωτίας τα δίδακτρα για τους φοιτητές της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι μηδενικά. Αυτό θα συνεχιστεί σίγουρα και για αυτούς οι οποίοι θα ενταχθούν στο εκπαιδευτικό σύστημα το Σεπτέμβριο του 2018, δηλαδή όταν η Βρετανία αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει το ίδιο καθεστώς καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους δηλαδή δεν θα αλλάξει αναδρομικά. Επίσης, υπάρχει δυνατότητα στην Αγγλία για φοιτητικό δάνειο για τα δίδακτρα. Αυτό αποπληρώνεται αφού κάποιος τελειώσει τις σπουδές του και βρει εργασία και η εργασία του είναι πάνω από κάποιο όριο που σήμερα είναι 21 χιλιάδες λίρες. Αν δεν υπερβαίνει το όριο αυτό, δεν πληρώνει τη δόση του δανείου. Αν υπερβαίνει, πληρώνει ένα μικρό ποσοστό επί του ποσού που υπερβαίνει τις 21 χιλιάδες λίρες. Αν η αποπληρωμή δεν ολοκληρωθεί σε 30 χρόνια, το υπόλοιπο του χρέους διαγράφεται. Έτσι λοιπόν, όλοι ακόμα και αυτοί που έχουν το κεφάλαιο, προτιμούν τη δανειοδότηση για να μην δεσμεύσουν το κεφάλαιο.
Το κόστος διαμονής κυμαίνεται γύρω στις 12000 λίρες το χρόνο, και μέσα εκεί περιλαμβάνεται το ενοίκιο, η σίτιση, η ένδυση, κάποια «λογική» διασκέδαση καθώς, τα βιβλία που χρειάζεται ο φοιτητής και οι μετακινήσεις του.
H καταληκτική ημερομηνία για υποβολή αιτήσεων για το Σεπτέμβριο του 2018 είναι η 15η Ιανουαρίου του 2018. Μετά από αυτό δεν υπάρχει εγγύηση ότι οι αιτήσεις θα ληφθούν υπ’ όψιν εάν τα πανεπιστήμια έχουν επιλέξει σε ποιους θα κάνουν προσφορές. Ο χρόνος σωστής προετοιμασίας για την αίτηση είναι περίπου 2 μήνες γιατί η διαδικασία είναι εντελώς διαφορετική από αυτή της Ελλάδας. Περιληπτικά, η αίτηση αρχικά γίνεται σε πέντε πανεπιστήμια τα οποία με τη σειρά τους, βλέποντας το βιογραφικό κάθε υποψήφιου, κάνουν αντίστοιχα προσφορά η τον απορρίπτουν. Ο ενδιαφερόμενος στη συνεχεία αποδέχεται 2 προσφορές, έστω και αν έχει 5 προσφορές και μάλιστα με σειρά προτεραιότητας. Αν πιάσει τους στόχους, η αποδοχή του είναι εξασφαλισμένη. Γενικά το ζήτημα της αίτησης είναι κάπως πολύπλοκο και πολλές φορές μπορεί να γίνει κάποιο λάθος πού θα οδηγήσει στην απόρριψη και από τα πέντε πανεπιστήμια. Τα πανεπιστήμια περιμένουν μέχρι τον Αύγουστο όπου όλοι οι υποψήφιοι έχουν υποβάλει στα πανεπιστήμια τα ζητούμενα μετά από αυτό υπάρχει διαδικασία της εκκαθάρισης (του λεγόμενου clearing) όπου οι κενές θέσεις διατίθενται σε υποψηφίους που αποφάσισαν την τελευταία στιγμή.
Σχετικά με την αγγλική γλώσσα τα πανεπιστήμια στη Βρετανία όπως και πολλά άλλα στην Ευρώπη τα οποία παρέχουν εκπαίδευση στην Αγγλική γλώσσα, ζητάνε το πτυχίο IELTS. Αυτό έγινε τα τελευταία χρόνια όταν παρατηρήθηκε μεγάλη προσέλευση από φοιτητές από τις χώρες της Ασίας και κυρίως της Κίνας με το επίπεδο των αγγλικών τους να μην είναι αυτό θα έπρεπε για να μπορούν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα. Μάλιστα το πτυχίο έχει διάρκεια δύο χρόνια. Ακόμη και αν κάποιος μαθητής κατέχει το Proficiency του Cambridge, ο κανόνας είναι ότι δεν γίνεται αποδεκτός από το ίδιο το Cambridge αν δεν έχει το πτυχίο IELTS. Υπάρχουν βέβαια και κάποια πανεπιστήμια τα οποία ενδεχομένως να μην το ζητούν, αλλά αυτά είναι αυτά τα αδύνατα που έχουν ανάγκη από φοιτητές.
Στρατής Πλάτων
Μηχανικός Λογισμικού BSc, MSc.
Δ/ντης των Εκπαιδευτηρίων Πλάτωνος
