Τοποθέτηση Αγλαΐας Κυρίτση, επικεφαλής της παράταξης
Βόρειο Αιγαίο – Γόνιμη Γραμμή
στη χτεσινή, έκτακτη συνεδρίαση
του Π.Σ. για τα ελαιοτριβεία
Αρχικά πρέπει να σημειώσουμε ότι πρόκειται για ένα ζήτημα πολιτικό, που αφορά τον πρωτογενή τομέα και μάλιστα σε μια περίοδο βαθιάς κρίσης και επιπλέον σε μια περιοχή όπως το Βόρειο Αιγαίο, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της νησιωτικότητας. Αφορά, λοιπόν, τον πρωτογενή τομέα, ο οποίος αφενός συρρικνώνεται μεθοδικά, αφετέρου είναι καθοριστικός αν θέλουμε να μιλήσουμε σοβαρά για παραγωγική ανασυγκρότηση και για κοινωνική και οικονομική ανάταξη του τόπου.
Ενώ όλοι ορκίζονται στις δυνατότητες, ενώ όλοι μιλούν για την ποιότητα και για τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των ελληνικών προϊόντων, την ίδια ώρα με τις πολιτικές τους απαξιώνουν τα προϊόντα και κυρίως τους ίδιους τους παραγωγούς. Δεν θα αναφερθώ στο ποιοι και πώς εξυπηρετούνται από τις πολιτικές αυτές, ωστόσο δεν πρέπει να παραβλέψουμε τη γενικότερη πολιτική που εφαρμόζεται και κυρίως τα σχέδια για συγκέντρωση της παραγωγής σε μεγάλα επενδυτικά σχήματα. Επισκέψεις Γερμανών τοποτηρητών, σχετικές ημερίδες, αλλά και η περίφημη μελέτη «Greece 20/20» της εταιρείας McKinsey, δείχνουν ξεκάθαρα ποιος είναι ο στόχος: Έλεγχος της παραγωγής από λίγους και σταδιακή μονοπώληση ολόκληρων τομέων, η οποία θα μετατρέψει τον παραγωγό σε δουλοπάροικο που εκβιαστικά θα προσφέρει το προϊόν του στους λίγους οι οποίοι θα αποφασίζουν και θα θέτουν τους δικούς τους όρους. Τα προβλήματα με την κτηνοτροφία και τους γαλακτοπαραγωγούς μας δείχνουν κάτι; Βγάζουμε συμπεράσματα από τη ζώσα πραγματικότητα ή κάθε θέμα το βλέπουμε ξεκομμένο απ’ ό,τι συμβαίνει γενικότερα;
Στο θέμα, λοιπόν, των ελαιοτριβείων αυτό που καταρχήν διαπιστώνουμε είναι ότι από την προηγούμενη περιφερειακή αρχή υπήρχε διαφορετική αντιμετώπιση του θέματος στην Σάμο, στη Χίο και στη Λέσβο, όπως και διαφορετικά είναι αντικειμενικά τα δεδομένα σε κάθε νησί.
Από τη μια λοιπόν έχουμε διαφορετικά δεδομένα για κάθε νησί τα οποία πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας, από την άλλη έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα ασαφές και θολό θεσμικό πλαίσιο που ισχύει, όμως, τυπικά για όλες τις περιοχές. Και πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά γιατί κάποιοι διαιωνίζουν τη θολούρα και δεν ξεκαθαρίζουν τα δεδομένα. Μήπως αυτό δένει με τα σχέδια στα οποία αναφέρθηκα πιο πάνω;
Είναι σαφές ότι αν δεν υπάρξει πραγματικό ξεκαθάρισμα της νομοθεσίας και ρύθμισή της με στόχο το μέγιστο όφελος για τον αγρότη παραγωγό και για το περιβάλλον, ρύθμιση που θα εντάσσεται σε ένα συνολικό σχέδιο όχι επιβίωσης, αλλά αναγέννησης του πρωτογενούς τομέα, τότε απλά θα διαχειριζόμαστε κάθε φορά περιστασιακά τα ζητήματα και με αρκετή αυθαιρεσία, η οποία εκπορεύεται ακριβώς από την ανυπαρξία σαφούς θεσμικού πλαισίου. Και σε εποχές μάλιστα μεγάλης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, όπως αυτή που ζούμε, οι προτεραιότητες και οι ιεραρχήσεις μας επιβάλλεται να έχουν ως γνώμονα τον τόπο και τους ανθρώπους του.
Για την Μυτιλήνη μιλώντας, η οποία έχει με διαφορά τον μεγαλύτερο αριθμό ελαιοτριβείων, κάθε χρόνο οι άδειες λειτουργίας δίνονται με πολιτική απόφαση, ακριβώς εξαιτίας από τη μια του πολυδαίδαλου και θολού θεσμικού πλαισίου και από την άλλη εξαιτίας των αντικειμενικών συνθηκών, αφού μιλάμε για ένα νησί με 57 ελαιοτριβεία, μεγάλη παραγωγή και χιλιάδες παραγωγούς οι οποίοι ζουν από το λάδι.
Με βάση την αλληλογραφία της προηγούμενης περιφερειακής αρχής, ο αρμόδιος τότε αντιπεριφερειάρχης απευθύνεται στους Υπουργούς Περιβάλλοντος, Ανάπτυξης και Αγροτικής Ανάπτυξης στις 13-2-14 και τους θέτει το πρόβλημα αναφέροντας μια σειρά ασαφειών και δυσλειτουργιών εξαιτίας τη νομοθεσίας και οι οποίες αφορούν –από άλλη σκοπιά- και τα διφασικά λιοτρίβια, και προτείνει κάποια άμεσα μέτρα έτσι ώστε να μην υπάρξει πρόβλημα στη νέα χρονιά και κάποια πιο μακροπρόθεσμα, τα οποία ενταγμένα σε ένα σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης των νησιών μας, με τις αναγκαίες πάντα πιστώσεις, μπορούν να μετατρέψουν το πρόβλημα σε σημαντική παραγωγική πηγή και –συμπληρώνουμε εμείς- με έμφαση στη συνεταιριστική αντίληψη και προοπτική κόντρα στις ιδεολογικές εμμονές των κυβερνώντων.
Την 1η Ιούλη επανέρχεται με νέο έγγραφο προς τον υπουργό Περιβάλλοντος,
Στο οποίο επισημαίνει:
- ότι ο νόμος 4042 του 12, δεν προέβλεψε χρόνο προσαρμογής των επιχειρήσεων και δεν έλαβε υπόψη την κρίσιμη παράμετρο της νησιωτικότητας,
- καταγγέλλει ότι παρά τις συνεχόμενες τηλεφωνικές οχλήσεις ουδεμία απάντηση έλαβε,
- καταθέτει ότι το Περιφερειακό Συμβούλιο – «δια πολιτικών αποφάσεων»- μέχρι τώρα προσπάθησε να λύσει το θέμα και αυτό δεν είναι δυνατό να συνεχιστεί,
- και ζητά επιτέλους απάντηση
Το υπουργείο Περιβάλλοντος στις 31 Ιουλίου απαντά ότι «προτίθεται να συγκαλέσει διυπουργική ομάδα εργασίας η οποία θα εξετάσει τα προβλήματα εφαρμογής του νομοθετικού πλαισίου και θα εισηγηθεί τροποποιήσεις της νομοθεσίας».
Με λίγα λόγια, το ίδιο το Υπουργείο, παραδέχεται ότι έχουν προκύψει προβλήματα στην εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας και ουσιαστικά προαναγγέλλει τροποποιήσεις και μάλιστα το κάνει λίγους μήνες πριν την έναρξη της ελαιοκομικής περιόδου. Ωστόσο, μένει στη διαπίστωση και το τονίζω λίγο πριν την έναρξη της ελαιοκομικής περιόδου, χωρίς να εισηγείται πρακτική αντιμετώπιση του κρίσιμου για τα νησιά μας ζητήματος.
Ως περιφερειακό συμβούλιο πρέπει να ξαναδώσουμε πολιτική λύση, να δώσουμε τις άδειες λειτουργίας για ένα χρόνο υπό προϋποθέσεις –στέλνοντας, αν θέλετε, κι ένα σαφές μήνυμα ότι δεν μπορεί να εμπαίζεται ο ακριτικός λαός του Βορείου Αιγαίου για τον οποίο το λάδι είναι βασική πηγή εισοδήματος και ειδικά ο λαός της Μυτιλήνης που το λάδι του είναι ΠΟΠ, ένα από τα 100 ξεχωριστά προϊόντα της χώρας μας.
Κάνοντας μια απλή έρευνα διαπιστώσαμε ότι 2 χρόνια τώρα τα προβλήματα εφαρμογής της νομοθεσίας είναι πολλά και σε άλλες νησιωτικές και δυσπρόσιτες περιοχές.
Έχουν υπάρξει πάμπολλες οχλήσεις από παντού ότι η νομοθεσία αυτή δεν μπορεί να εφαρμοστεί ως έχει. Η κυβέρνηση φαίνεται να έχει παραπέμψει το θέμα στις καλένδες Γιατί άραγε;
Μήπως όλη αυτή η καθυστέρηση δεν είναι άσχετη με τις συνθήκες αποικιοποίησης της χώρας; Από τα σχέδια καθετοποίησης όλης της αγροτικής παραγωγής και εξάρτησής της από μονοπωλιακούς ομίλους; Μήπως μεθοδικά σπρώχνουν την παραγωγή ελαιολάδου να περάσει σε ελάχιστες κάθετες μονάδες που θα στηθούν από επενδυτικά αρπακτικά;
Και ξέρετε, είναι οι ίδιοι που θέλουν τα αεροδρόμια κοψοχρονιά, που θέλλουν τη διαχείριση των απορριμμάτων, οι γνωστοί, δηλαδή, εθνικοί μας εργολάβοι, αλλά και ξένα συμφέροντα, τα οποία τονίζουμε δεν είναι μόνο οικονομικά, αλλά και πολιτικά.
Έχουν διαρρεύσει εκθέσεις που παραγγέλνει ο ΣΕΒ και η Εθνική Τράπεζα και μιλούν για μονοπωλιακά ΜΕΓΑ-ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΑ, με εκκίνηση την Καλαμάτα και την Κρήτη. Στην Λέσβο ενδεχομένως να συμφέρει λόγω μεγάλης παραγωγής τους επενδυτές να στήσουν μια τέτοια μονάδα –πάντα εις βάρος των συμφερόντων των αγροτών, οι οποίοι θα γονατίσουν ακόμα περισσότερο σε μονοπωλιακές καταστάσεις. Η συγκεντροποίηση της παραγωγής σε λίγους που προωθείται είναι ένα ζήτημα που πρέπει να το έχουμε ως βασική παράμετρο στις όποιες αποφάσεις παίρνουμε. Κι αν στη Λέσβο αξίζει να ‘ρθουν επενδυτές, τι θα γίνει με τα άλλα νησιά που έχουν μικρότερη παραγωγή; Στη Χίο, τη Σάμο και την Ικαρία τι θα γίνει;
Εμείς λοιπόν επαναλαμβάνουμε είμαστε υπέρ της Προστασίας του Περιβάλλοντος, αλλά και υπέρ του αγρότη. Και είναι οι ίδιοι που ενώ σήμερα πιέζουν για την προστασία, τάχα, του περιβάλλοντος, που όταν η προστασία βλάπτει τα συμφέροντα μεγάλων συμφερόντων το παραβλέπουν και το καταστρέφουν. Σήμερα, λοιπόν, βάζουν μπροστά το περιβάλλον για να κρύψουν από πίσω τη συγκεντροποίηση και τα συμφέροντα που παίζονται.
Η βιώσιμη ανάπτυξη και η προστασία του περιβάλλοντας και όχι μόνο του φυσικού, αλλά και του κοινωνικού και του πολιτιστικού μιλούν για απασχόληση και εισόδημα στους καλλιεργητές, ζωή στα χωριά, μικρή κλίμακα και διασπορά των εργοστασίων κοντά στην παραγωγή (Αλήθεια έχει μελετηθεί μήπως είναι μεγαλύτερη η περιβαλλοντική επίπτωση από την μεταφορά των αποβλήτων με πετρελαιοκίνητα οχήματα στις βιομηχανίες επεξεργασίας λυμάτων από ότι τα ίδια τα απόβλητα;)
Εμείς λοιπόν για πολιτικούς λόγους συμφωνούμε να δοθεί ένας χρόνος παράταση στις άδειες όλων των ελαιοτριβείων με τους παρακάτω όρους :
1.Να εφαρμοστεί αυτή η απόφαση σε όλα τα νησιά. Η περσινή απόφαση δεν ίσχυσε στην ΠΕ Σάμου με αποτέλεσμα να κλείσουν κάποια τριφασικά ελαιοτριβεία, να απειλούνται με διώξεις υπεύθυνοι ακόμα και συνεταιριστικών ελαιοτριβείων, να ζητούνται επιστροφές επιδοτήσεων από ελαιοτριβείς, να δυσκολεύονται αγρότες σε δυσπρόσιτες περιοχές όπως στους Δρακαίους της Σάμου, ή στην Ικαρία. Να ληφθεί λοιπόν μια τέτοια απόφαση και να ισχύσει και στη Σάμο- Ικαρία.
2. Άμεσα, μέσα στους επόμενους μήνες, να γίνουν όλες οι απαραίτητες συσκέψεις, συζητήσεις και να εκπονηθούν ανεξάρτητες επιστημονικές μελέτες, ώστε να προχωρήσει από την κυβέρνηση η νομοθετική ρύθμιση για την αδειοδότηση, με άξονα τη νησιωτικότητα και με μια ρεαλιστική περίοδο προσαρμογής.
3. Να γίνει ένα μεσοπρόσθεσμο πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης. Επιμένουμε ότι πρέπει να επιμείνουμε στη συνεταιριστική βάση κόντρα στη μεθοδική δαιμονοποίησή της. Να πιέσουμε όλοι την Κυβέρνηση και την Ε.Ε. να χρηματοδοτήσουν αυτό το πρόγραμμα. Η νησιωτικότητα είναι όπλο και με πολιτικές στραμμένες στην κοινωνία μπορούμε πραγματικά να αξιοποιήσουμε προϊόντα όπως το λάδι -όχι προς όφελος λίγων, αλλά όλων.
ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΙΛΑΝΗ
Κύριε Πρόεδρε, Αγαπητοί συνάδελφοι,
Πριν τοποθετηθώ επί του θέματος επιτρέψατε μου να αναφερθώ σύντομα στην ουσία της λειτουργίας του Περιφερειακού Συμβουλίου (ΠΣ) και των Επιτροπών του (ΠΕ), όπως την διαπιστώνουμε αυτές τις πρώτες εβδομάδες λειτουργίας της νέας περιφερειακής αρχής.
Το ΠΣ, ως αιρετό όργανο και με βάση το νόμο που ορίζει τις αρμοδιότητες του (3852/10 ή «Καλλικράτης»), έχει ως αντικείμενο τη χάραξη και εφαρμογή αναπτυξιακών πολιτικών. Τα εκλεγμένα όργανα της περιφέρειας δεν νομοθετούν, ούτε αποφασίζουν για την «αναστολή» ισχύος των νόμων. Ασχολούνται με θέματα σκοπιμότητας (δηλαδή επιλέγουν μεταξύ διαφορετικών αναπτυξιακών ή και διαχειριστικών λύσεων) και όχι με θέματα νομιμότητας (δηλαδή της εφαρμογής ή όχι της νομοθεσίας που είναι θέμα των υπηρεσιών). Στη συγκεκριμένη περίπτωση το ΠΣ οφείλει να ασχοληθεί με τη χάραξη αναπτυξιακής και περιβαλλοντικής πολιτικής σχετικά με το ιδιαίτερο θέμα της ελαιοκαλλιέργειας και όχι να εξετάζει αν θα εφαρμόσει την ισχύουσα νομοθεσία. Αν υπάρχουν αμφιβολίες και αντιρρήσεις για την ισχύουσα νομοθεσία οφείλουμε ως ΠΣ να επεξεργαστούμε προτάσεις και να τις εισηγηθούμε στα αρμόδια όργανα του κράτους και όχι να αυθαιρετούμε.
Αλήθεια κε Πρόεδρε με βάση ποια διάταξη του κανονισμού λειτουργίας του ΠΣ φέρατε το θέμα για συζήτηση;
Για τους παραπάνω λόγους σε όλα τα θέματα που έρχονται στο ΠΣ και θα αφορούν θέματα εφαρμογής του νόμου κατά παράβαση των αρμοδιοτήτων του ΠΣ όπως το σημερινό, η Παράταξη Συμβόλαιο Ζωής με το Αιγαίο θα απέχει από τη ψηφοφορία.
Από τη κοινή συνεδρίαση των Επιτροπών Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, φάνηκαν ξεκάθαρα δύο πράγματα:
– ότι η πλειοψηφία αλλά και οι περισσότερες παρατάξεις δεν αντιλαμβάνονται τον ρόλο μας και ειδικά των ρόλο των επιτροπών που οφείλουν να ετοιμάζουν προτάσεις για να διευκολύνουν τη λειτουργία του ΠΣ στα δύσκολα θέματα της ανάπτυξης. Θεωρώ εκτροπή από τον ρόλο μας να δηλώνει ο πρόεδρος της Επιτροπής Αγροτικής Ανάπτυξης ότι «τα μέλη της Επιτροπής του παρευρίσκονται εκεί γιατί η Επιτροπή έχει μια αρμοδιότητα σε θέμα υγιεινής» και να μην έχει προτάσεις για το ελαιόλαδο που να τις βάζει στο τραπέζι της συζήτησης. Ταυτόχρονα η υπηρεσία δεν έχει προτάσεις αντιμετώπισης του προβλήματος, εστιαζόμενη αποκλειστικά στην εφαρμογή της νομοθεσίας. Σε μια στιγμή που θα έπρεπε να έχουν ωριμάσει προτάσεις μέσα από τη συνεργασία του αντιπεριφερειάρχη Περιβάλλοντος που έχει θητεία 8 ετών στην αυτοδιοίκηση σε παρόμοια θέματα, των υπηρεσιών, των ενδιαφερόμενων και της Διαχειριστικής Αρχής για καινοτόμες εφαρμογές σε όλη τη διαδικασία της καλλιέργειας και της επεξεργασίας του λαδιού με στόχο ένα ποιοτικό και επώνυμο προϊόν και ολοκληρωμένες πρακτικές διαχείρισης, εμείς συζητάμε για το πως οι ελαιοπαραγωγοί της Λέσβου θα πάρουν παράτυπα μια συμπληρωματική επιδότηση αδιαφορώντας για τα απόβλητα. Υπάρχει ανυπαρξία προτάσεων για τη διαχείριση των αποβλήτων ελαιουργείων σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία που να δίνει προτεραιότητα στη μείωση των αποβλήτων μέσω πρακτικών πρόληψης (πχ. διφασική επεξεργασία που χρησιμοποιεί λιγότερο νερό και έχει λιγότερα απόβλητα), επανάχρησης, ανακύκλωσης (πχ. με τη παραγωγή εδαφοβελτιωτικών).
– Ότι οι φορείς της Λέσβου που συμμετείχαν στην επιτροπή για να τοποθετηθούν (ο Σύλλογος των Ελαιοτριβέων, η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών, το Επιμελητήριο και άλλοι) δεν είχαν να πουν τίποτα παραπάνω από την αναστολή, για 16ο έτος, της ισχύουσας νομοθεσίας. Νομοθεσίας που ενώ ισχύει από το 1990 αγνόησαν στη πλειοψηφία τους για 20 χρόνια. Αντίθετα, έγιναν τοποθετήσεις και ακούστηκαν εκφράσεις που δείχνουν ότι το πρόβλημα της χώρας δεν είναι μόνο δημοσιονομικό αλλά προ πάντων αξιών και λειτουργίας θεσμών. Διάχυτη ήταν η απαξίωση των προσπαθειών που έχουν γίνει από ελαιοτριβείς για να είναι νόμιμοι (5 στη Λέσβο, η πλειοψηφία των Χιωτών και Σαμιωτών ελαιοτριβέων), η απαξίωση της ίδιας της νομιμότητας, η απαξίωση της γνώσης (με τη φοβερή δήλωση ότι τα προβλήματα υπάρχουν από τότε που υπάρχουν οι περιβαλλοντολόγοι!) και τέλος η απαξίωση των ίδιων των μελών του ΠΣ. Όπως διάχυτος στην ατμόσφαιρα ήταν και ο εκβιασμός, αφού ειπώθηκε ξεκάθαρα και επαναλήφθηκε και σήμερα, «ή μας δίνετε τις άδειες ή θα κλείσουμε τα ελαιοτριβεία και έχετε τους αγρότες απέναντι σας».
Για την κατάσταση αυτή υπάρχουν ευθύνες από όσους διοίκησαν τη χώρα και τη Λέσβο ειδικότερα και εξέθρεψαν αυτές τις νοοτροπίες.
Η πλειοψηφία και η κα Καλογήρου προσωπικά δεν τοποθετήθηκαν στο θέμα. Ο κ.Γιακαλής δεν μπορούσε παρά να είναι συνεπής με τις αποφάσεις της δικής του θητείας. Ευθύνες όμως υπάρχουν και από μερίδα της ελάσσονος αντιπολίτευσης που αντί να εκφωνήσει έναν άλλο λόγο για εφαρμογή του νόμου με συγκεκριμένες προτάσεις και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης τους, ενέδωσε στον λαϊκισμό. Δηλαδή, σε ένα πεδίο που χάνει το ήθος της, αλλά και δεν κερδίζει παρά μερικές χούφτες ψήφων – όπως φάνηκε και στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές – αφού τα κόμματα εξουσίας ξέρουν καλύτερα το παιχνίδι του λαϊκισμού και της συναλλαγής.
Με βάση τα παραπάνω οδεύουμε στη 16η παράνομη παράταση των αδειών λειτουργίας και μάλιστα με λευκή επιταγή, δηλαδή χωρίς να υπάρξει καμία ουσιαστική δέσμευση από τους ελαιοτριβείς για συγκεκριμένες ενέργειες και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης. Αντίθετα όλοι φροντίζουν να καλυφθούν πίσω από την επιτροπή του ΥΠΕΚΑ που εξετάζει το θέμα χωρίς να υπάρχει καμία ένδειξη προς τα πού θα κινηθεί η απλοποίηση των διαδικασιών και της νομοθεσίας.
Η τοποθέτηση μου, εκ μέρους της παράταξης ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ, για το θέμα της προσωρινής αδειοδότησης των ελαιοτριβείων είναι η ακόλουθη:
– Το ΠΣ δεν έχει αρμοδιότητα να εισηγηθεί τη μη εφαρμογή της νομοθεσίας. (Αλήθεια, κα Καλογήρου, ως ΓΓ ΑΔΑ που ασχοληθήκατε με την νομιμότητα των πράξεων της αυτοδιοίκησης εγκρίνατε τα προηγούμενα χρόνια την σχετική απόφαση του ΠΣ ή δεν την είδατε;). Μάλλον έχουμε ένα ακόμη φαινόμενο όπου οι πολιτικές σκοπιμότητες είναι υπεράνω του νόμου.
– ο αρμόδιος αντιπεριφερειάρχης να αναλάβει άμεσα τη πρωτοβουλία για (α) τη λειτουργία των αδειοδοτημένων ελαιοτριβείων, (β) την άμεση ολοκλήρωση των εργασιών στα ελαιοτριβεία που είχαν ξεκινήσει ανάλογες προσπάθειες που δεν ευοδώθηκαν για διάφορους λόγους και (γ) τη διαχείριση των αποβλήτων από τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις εκπονώντας ένα λεπτομερές σχέδιο με βάση τη δυναμικότητα των μονάδων παραγωγής λαδιού και επεξεργασίας της πυρήνας.
– οι ελαιοτριβείς οφείλουν από αύριο να επεξεργαστούν σχέδιο συμμόρφωσης τους με τη νομοθεσία και να το καταθέσουν στη Περιφέρεια για έγκριση το συντομότερο δυνατόν
– ο αρμόδιος αντιπεριφερειάρχης και η υπηρεσία να ενημερωθούν για τις σχεδιαζόμενες αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο που επεξεργάζεται το ΥΠΕΚΑ και να συνεργαστούν με όλους τους ενδιαφερόμενους τις προτάσεις που θα καταθέσουν στο ΠΣ για έγκριση, ενώ παράλληλα να ετοιμάζουν προτάσεις για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων.
Τέλος, θεωρούμε ότι το ΠΣ οφείλει από αύριο να ξεκινήσει – μαζί με τους ενδιαφερόμενους φορείς – την επεξεργασία μιας ολοκληρωμένης πολιτικής για τον πρωτογενή τομέα και την τυποποίηση των αγροτικών προϊόντων (που προφανώς να περιλαμβάνει την ελαιοκαλλιέργεια και το λάδι) αναφορικά με την παραγωγή, τη μεταποίηση αλλά και τη διαχείριση αποβλήτων με την εισαγωγή καινοτομιών με στόχο ποιοτικά και επώνυμα προϊόντα με παράλληλη διατήρηση της περιβαλλοντικής ποιότητας αξιοποιώντας τους πόρους του νέου ΕΣΠΑ, αντί να συνεχίζει να ψαρεύει στα θολά νερά των επιδοτήσεων. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα υπάρξει ικανοποιητικό εισόδημα για όλους και θα μείνουν οι παραγωγοί στον τόπο τους. Προς αυτή τη κατεύθυνση θα πρέπει να επαναδραστηριοποιηθεί ο Σταθμός Γεωργικής Έρευνας Λέσβου, ο οποίος έχει αδρανοποιηθεί με την ευθύνη όσων ασκούν διοίκηση σε εθνικό και τοπικό επίπεδο τόσα χρόνια.
Όπως σας είπα και στο προηγούμενο ΠΣ κα Περιφερειάρχη και κυρίες/κύριοι σύμβουλοι της πλειοψηφίας, έχετε πάρει λάθος δρόμο σε ότι αφορά τη διακυβέρνηση της Περιφέρειας ακολουθώντας τους προκατόχους σας σε μια πορεία καταστροφική για τη Περιφέρεια. Η πρόταση μας είναι να δημιουργηθούν δύο ΠΕ, η πρώτη «Αναπτυξιακού Σχεδιασμού – Απασχόλησης και Περιβάλλοντος» και η δεύτερη με Κοινωνικής Πολιτικής και Ποιότητας Ζωής» που θα εργάζονται για την επεξεργασία ολοκληρωμένων προτάσεων πολιτικής οι οποίες στη συνέχεια θα αποτυπωθούν στο Επιχειρησιακό Σχέδιο της Περιφέρειας και στις προτάσεις προς το ΕΣΠΑ και τα Υπουργεία για ειδικές ρυθμίσεις ώστε να ληφθεί υπόψη και η νησιωτικότητα. Μόνο με αυτόν τον τρόπο ο ρόλος της Περιφέρειας θα είναι ουσιαστικά αναπτυξιακός και όχι διεκπεραιωτικός ή στη χειρότερη περίπτωση «παράνομος».
Η παράταξη μας ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ έχει προεκλογικά καταθέσει τις προτάσεις της και θα συνεργαστεί για την εξειδίκευση τους σε επιχειρησιακό πρόγραμμα.
Γιάννης Σπιλάνης
Περιφερειακός σύμβουλος
Επικεφαλής της παράταξης ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ
Τοποθέτηση του “Οικολογικού Άνεμου” στη συνεδρίαση για την κατά παρέκκλιση της νομοθεσίας παροχή άδειας λειτουργίας των Ελαιοτριβείων της Λέσβου
Κατά τη συνεδρίαση του περιφερειακού συμβουλίου της 10/11/2014 όπου συζητήθηκε το θέμα της παράτασης των αδειών λειτουργίας των ελαιοτριβείων της Λέσβου, ο Βασίλης Μπάλλας διατύπωσε τη θέση του οικολογικού ανέμου όπως συνοπτικά παρουσιάζεται παρακάτω.
«Βρισκόμαστε σήμερα και εμείς με τη σειρά μας να διαχειριστούμε ένα χρονίζον ζήτημα το οποίο έχει και μια άλλη πολιτική διάσταση που δεν πρέπει να υποτιμούμε. Η ομηρεία μεταξύ των διοικούντων και ομάδων συμφερόντων/πίεσης είναι σύμπτωμα ενός παρακμάζοντος πολιτικού κατεστημένου που η κοινωνία και ειδικότερα η νέα γενιά έχει την απαίτηση να εκλείψει.
Η απόφαση που θα κληθεί να πάρει το περιφερειακό συμβούλιο, θα δώσει το στίγμα της θητείας της περιφερειακής αρχής και του περιφερειακού συμβουλίου στο σύνολό του για την επόμενη πενταετία: Θα είναι μια θητεία καρμπόν των προηγούμενων ή θα έχει το σθένος να πολεμήσει πελατειακές νοοτροπίες παλαιοκομματικού τύπου;
Όλοι οι σύμβουλοι και οι παρατάξεις δηλώνουν ότι ενεργούν υπέρ του συμφέροντος του αγρότη. Πράγματι και ο Οικολογικός Άνεμος θέλει το συμφέρον του αγρότη, αλλά δεν παραγνωρίζει το δικαίωμα του αγρότη (και κάθε πολίτη) στην παραγωγή ή/και κατανάλωση επαρκούς, ασφαλούς και υγιεινής τροφής, είτε είναι αγροτικά προϊόντα είτε αλιεύματα. Και αυτό προϋποθέτει ένα φυσικό περιβάλλον που παρέχει άφθονο και καθαρό νερό για ύδρευση και άρδευση, καθαρή θάλασσα για αλιεία, γόνιμο έδαφος για καλλιέργειες. Δικαιολογίες του τύπου “για αιώνες χύνεται ο κατσίγαρος στα ρέματα και δεν υπάρχει πρόβλημα” και «αφού δεν έχει αρρωστήσει κανείς, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα» δεν ευσταθούν. Δεν μπορεί η αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων να γίνεται σήμερα με όρους μεσαίωνα. Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, η ανάγκη για ποιοτική διαφοροποίηση, η κλιματική αλλαγή, η επαπειλούμενη ερημοποίηση, τα όλο και περισσότερα χημικά που περιέχονται σε αστικά και βιομηχανικά απόβλητα και λύματα, η εξέλιξη της επιστημονικής γνώσης, η διαφοροποίηση της οικονομικής δραστηριότητας μέσω της τουριστικής ανάπτυξης και άλλες πολλές παράμετροι, υπαγορεύουν την θέσπιση, αλλά και την τήρηση αυστηρών περιβαλλοντικών προδιαγραφών σε όλους τους τομείς παραγωγικής δραστηριότητας.
Ζητώντας παράταση της άδειας λειτουργίας των ελαιοτριβείων της Λέσβου κατά παρέκκλιση της κείμενης νομοθεσίας, ζητείται να συνεχιστεί μια αδιέξοδη πρακτική που κρατάει από τις αρχές της δεκαετίας του 90. 20 χρόνια μετά από την θέσπιση κανονισμών επεξεργασίας τον υγρών αποβλήτων, ζητείται από αιρετούς και υπηρεσιακούς παράγοντες να παρανομήσουν.
Ως Οικολογικός άνεμος έχουμε κρατήσει την ίδια στάση για το θέμα από το 2011, όπου δόθηκε η πρώτη παράταση των αδειών λειτουργίας των ελαιοτριβείων της Λέσβου από την περιφέρεια. Δυστυχώς ότι συζητάμε το ίδιο θέμα και σήμερα φανερώνει ότι δικαιωθήκαμε πλήρως για τη στάση μας. Ως οικολογική παράταξη, πιστοί στις αρχές μας για την προστασία του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής, αλλά αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα και τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η μη έγκαιρη και συνολική μεταποίηση του ελαιόκαρπου σε ένα νησί σαν τη Λέσβο, ζητάμε να λειτουργήσουν μόνο τα ελαιοτριβεία που έχουν άδεια αορίστου διαρκείας ενώ ταυτόχρονα να γίνει προσπάθεια όπως τα ελαιοτριβεία που έχουν προχωρήσει σε παρόμοιες εγκαταστάσεις αλλά δεν πήραν άδεια για διάφορους λόγους να τις λειτουργήσουν το ταχύτερο δυνατό. Ως εκ τούτου καταψηφίζουμε την πρόταση της περιφερειακής αρχής για την κατά παρέκκλιση αδειοδότηση όλων των ελαιοτριβείων της Λέσβου.»
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΩΝ
Τοποθέτηση του Ανδρέα Μπάλλα στο Περιφερειακό Συμβούλιο της 10/11
Η «Ανταρσία στο Αιγαίο» είχε τοποθετηθεί δημόσια και στις αρχές της άνοιξης, με αφορμή την παράταση της προσωρινής αδειοδότησης των ελαιοτριβείων, όσον αφορά το πρόβλημα της διαχείρισης των αποβλήτων της επεξεργασίας του ελαιοκάρπου. Ισχυριστήκαμε τότε και ισχυριζόμαστε και τώρα ότι ο προσανατολισμός στη διφασική τεχνολογία που προωθεί η Ε.Ε. θα έχει αμφίβολα αποτελέσματα για την αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού προβλήματος, αν δεν δημιουργήσει και νέα προβλήματα. Το βέβαιο όμως είναι ότι απαιτεί μεγάλες δαπάνες σε πάγιο και μηχανολογικό εξοπλισμό από τα ελαιοτριβεία και τα πυρηνελαιουργεία, δαπάνες που δύσκολα θα μπορέσουν να καλύψουν οι συνεταιρισμοί και οι μικροί ελαιοτριβείς, με κόστος που θα μετακυλιστεί στον παραγωγό και θα αδυνατίσει τη βιωσιμότητα της καλλιέργειάς του. Ήδη ο παραγωγός είναι χτυπημένος από την κρίση, τις εξευτελιστικές τιμές των προϊόντων, την έλλειψη ρευστότητας και την απουσία κάθε είδους κρατικής προστασίας.
Όλοι σήμερα επίσης αναγνωρίζουν ότι είναι αδύνατο άμεσα στη Λέσβο να δοθεί αποτελεσματική λύση. Οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες και η διφασική πυρήνα, καθώς θα είναι αδύνατο να τύχει άμεσης επεξεργασίας, θα σωρεύεται σε δεξαμενές με αποτέλεσμα να δημιουργούνται τεράστια προβλήματα κακοσμίας.
Ας έχουμε στο νου μας και το παράδειγμα της Καλαμάτας, όπου καινούργιες εγκαταστάσεις πυρηνελαιουργείου έκλεισαν υπό το βάρος του τεράστιου κόστους παραγωγής. Σε αύξηση του κόστους παραγωγής οδηγεί σχεδόν το σύνολο των άλλων μεθόδων επεξεργασίας του «κατσίγαρου» που έχουν εμφανιστεί ως σήμερα.
Στόχος λοιπόν σήμερα πρέπει να είναι η εξέταση και η ανάπτυξη μεθόδων διαχείρισης των παραπροϊόντων του ελαιοκάρπου τεχνικά (περιβαλλοντικά) ορθών και οικονομικά βιώσιμων. Μια τέτοια τεχνική είναι η εδαφοποίηση του «κατσίγαρου» («φερτάρδευση»), της εφαρμογής σε καλλιεργούμενα εδάφη, προκειμένου να αξιοποιηθεί η υψηλή περιεκτικότητά του σε οργανική ουσία και θρεπτικά συστατικά. Πρόκειται για μια μέθοδο επιστημονικά τεκμηριωμένη, φιλική στο περιβάλλον που δεν απαιτεί επενδύσεις σε πάγια και μηχανολογικό εξοπλισμό. Η τεχνική αυτή εντάχθηοιαιακε και σε ερευνητικά προγράμματα της Ε.Ε. στη Ελλάδα, τα οποία παρουσίασαν πολύ θετικά αποτελέσματα. Ήδη είναι διαδεδομένη και εφαρμόζεται σε σημαντικές ελαιοπαραγωγούς χώρες, την Ιταλία (1996) και την Πορτογαλία (2000). Τη μέθοδο αυτή έχει προτείνει και το Ινστιτούτο Ελαίας και Υποτροπικών Φυτών των Χανίων και έχει παρουσιαστεί πριν κάποια χρόνια και στη Λέσβο από τον Διευθυντή του Ινστιτούτου κ. Χαρτζουλάκη, ώστε κανείς να μην μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν την γνωρίζει.
Ενώ αυτή η τεχνική λοιπόν είναι διεθνώς καθιερωμένη και επιτυχημένη, η Περιφερειακή Αρχή και το Περιφερειακό Συμβούλιο του Β. Αιγαίου δεν έκαναν τίποτα ως σήμερα για να την προωθήσουν ή έστω για να εξετάσουν τις δυνατότητες εφαρμογής της στη Λέσβο και στα άλλα νησιά. Περιφέρεια και κυβέρνηση έχουν την κύρια ευθύνη γι’ αυτό καθώς συνειδητά στηρίζουν τα επιχειρηματικά συμφέροντα των εταιρειών που πωλούν τα μηχανήματα για τα διφασικά ελαιοτριβεία και πυρηνελαιουργεία και τις αντίστοιχες επιχειρήσεις.
Σε κάθε περίπτωση, είναι σήμερα σαφές ότι κάθε προσπάθεια συμμόρφωσης με ένα νέο πλαίσιο περιβαλλοντικών όρων δεν εκπορεύεται από πραγματικό ενδιαφέρον για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά από τις επιδιώξεις του κεφαλαίου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη λεγόμενη «πράσινη» ανάπτυξη, για ευκαιρίες επενδύσεων και αύξησης των κερδών και για μονοπωλιακή συγκέντρωση της αγροτοκτηνοτροφικής παραγωγικής, μεταποιητικής και εμπορικής δραστηριότητας. Η Ε.Ε. θεωρεί σημαντικότερο πρόβλημα τα απόβλητα των ελαιοτριβείων της Λέσβου από την απόρριψη των χημικών της Συρίας στη Μεσόγειο. Πίσω λοιπόν από την αρχική άρνηση της πλειοψηφίας του Περιφερειακού Συμβουλίου να συζητηθεί το αίτημα των ελαιοτριβέων και το ενδεχόμενο αναστολής της παράτασης αδειοδότησης των ελαιοτριβείων βρίσκονται τέτοια συμφέροντα και λογικές.
Να το πούμε κι αλλιώς: Κάθε νέα φαεινή έμπνευση της Ε.Ε. που σχετίζεται με την δήθεν προστασία του περιβάλλοντος οδηγεί στο ξεκλήρισμα της φτωχομεσαίας αγροτιάς, των παραγωγικών συνεταιρισμών και των μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων. Ας δούμε τι έγινε στη Λέσβο και με τα σφαγεία. Ο παραγωγός είναι ολοένα και περισσότερο εξαρτημένος από τα μονοπώλια που επεξεργάζονται και διαθέτουν τα προϊόντα του και δουλεύει με όρους δουλοπάροικου.
Η κ. Κυρίτση συμφωνεί μαζί μας στις παραπάνω διαπιστώσεις, όπως φαίνεται από την τοποθέτησή της. Όταν λέει όμως ότι «υπάρχει μια αποσπασματική αντιμετώπιση του θέματος, η οποία υποτιμά την ανάγκη παραγωγικής ανασυγκρότησης του πρωτογενούς τομέα», πέφτει σε μια τεράστια αντίφαση, εφόσον είναι σαφές ότι οι προσπάθειες αυτές δεν είναι καθόλου αποσπασματικές αλλά εντάσσονται ακριβώς στο σχέδιο της Ε.Ε. και της κυβέρνησης για τον πρωτογενή τομέα. Καθόλου δεν ενδιαφέρονται αυτοί για παραγωγική ανασυγκρότηση με άξονα τα συμφέροντα του παραγωγού· ενδιαφέρονται για νέα κέρδη για το μεγάλο κεφάλαιο και για την ενίσχυση των μονοπωλίων. Φιλολαϊκή παραγωγική ανασυγκρότηση εντός Ε.Ε.. δεν μπορεί να υπάρξει. Το σχέδιο McKinsey που παράγγειλε η Τράπεζα Πειραιώς, ως οιονεί ιδιοκτήτρια της αγροτικής παραγωγής, και το οποίο περιγράφει αναλυτικά τους στόχους της συγκεντροποίησης είναι χαρακτηριστικό (τέσσερα ελαιοτριβεία πανελλαδικά, μία εξαγωγική εταιρία κ.λπ.).
Εμείς διάθεση να χαϊδέψουμε τα αυτιά των ελαιοτριβέων δεν έχουμε. Έχουν τεράστια ευθύνη για τη μη προσαρμογή τους στους στοιχειώδεις περιβαλλοντικούς όρους ενώ γνώριζαν τις εξελίξεις από το 1992. Καμία κίνηση όμως δεν έκαναν προς αυτήν την κατεύθυνση, με μικρές εξαιρέσεις, ακουμπώντας πάνω στο μαξιλαράκι της πολιτικής προστασίας. Πολλά από τα σημεία που καταθέτουν σήμερα στο υπόμνημά τους είναι σε θετική κατεύθυνση αλλά τους καλούμε να πάρουν κι αυτοί θέση πάνω στην πρόταση που καταθέτουμε εμείς.
Για εμάς η προσωρινή αδειοδότηση είναι αναπόφευκτη αλλά δεν αποτελεί λύση. Επαναφέρουμε την πρότασή μας για την προώθηση της τεχνικής της εδαφοποίησης του «κατσίγαρου», που είναι φιλική για το περιβάλλον και διασώζει πόρους για τους παραγωγούς. Στηρίζουμε την σχετική πρώτη πρόταση τροποποίησης της νομοθεσίας, όπως διατυπώθηκε από την Προϊσταμένη της Δ/νσης Βιομηχανίας, Ενέργειας & Φυσικών Πόρων στην επιτροπή.
Η Περιφερειακή Αρχή, πέρα από την διάθεσή της να συμμορφώνεται με το ισχύον νομικό πλαίσιο, οφείλει να εκφέρει και μια πολιτική τοποθέτηση για την επιλογή της, την οποία ως σήμερα αποφεύγει επιμελώς. Ποια είναι η θέση της για τη διφασική τεχνολογία;
Σε κάθε περίπτωση, για εμάς η Πολιτεία οφείλει να επιδοτεί ως και το 100% μέσα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων τις όποιες μετατροπές επιβάλλει νομοθετικά να κάνουν οι παραγωγικοί συνεταιρισμοί. Κυρίως οφείλει να ακούσει και προχωρήσει το γρηγορότερο στην υλοποίηση προτάσεων για τη διαχείριση των αποβλήτων του ελαιοκάρπου οι οποίες θα εκπορεύονται όχι από τα οικονομικά συμφέροντα αλλά από ανεξάρτητες περιβαλλοντικές μελέτες- για τις οποίες προσπαθούμε να συμβάλλουμε κι εμείς να ακουστούν- και με κριτήριο την ενίσχυση και όχι την εξόντωση του παραγωγού και των συνεταιρισμών. Γι’ αυτό καλούμε τον αγροτοκτηνοτροφικό κόσμο σε εγρήγορση, γιατί το δίκιο του αυτό, το δικαίωμα να ζει αξιοπρεπώς από το εισόδημά του, κανείς δεν θα του το χαρίσει άπλετα αλλά θα το κερδίσει ο ίδιος με αγώνες.
